Loopbaanadvies aan Generatie Z

Jongeren weten niet meer wat hard werken is, jongeren stellen teveel eisen aan hun werk, jongeren zijn niet weerbaar genoeg op de werkvloer… Zomaar wat vooroordelen die we in onze arbeidsmarktregio vaak horen. Het is natuurlijk makkelijk om de jonge generatie te veroordelen, maar wij vinden het belangrijker dat we gaan luisteren naar jongeren. Wat vinden zij belangrijk in hun loopbaan? En hoe kunnen we jongeren het beste bereiken? Tijdens de Regionale Loopbaandag vertelde Soerin van der Aa van het Koning Willem 1 College hier meer over.

“Onze jeugd heeft slechte manieren”

Soerin begint zijn workshop ‘omgaan met generatie Z’ met een quote: “Onze jeugd heeft een sterke hang naar luxe, slechte manieren, minachting voor het gezag en geen eerbied voor ouders. Ze geven de voorkeur aan kletspraatjes in plaats van training, ze spreken hun ouders tegen, houden hun mond niet in gezelschap en tiranniseren hun leraren.”

Een citaat die past bij de huidige tijdsgeest? Nee hoor, want Soerin vertelt het publiek dat dit citaat al eeuwenoud is. Het is namelijk een citaat van Socrates, die stamt uit de 5^e eeuw voor Christus. We klagen dus al duizenden jaren over onze jeugd, dat is blijkbaar iets van alle tijden…

Geen offline tijdperk

Wat niet van alle tijden is, is onze manier van opgroeien. Soerin zet in zijn presentatie de verschillende generaties naast elkaar. Hij legt daarin uit hoe elke generatie naar liefde zoekt (waar de oude generatie eerst nog maandenlang brieven schreef, kunnen de jongeren van nu met hun telefoon in korte tijd contact leggen met iedereen ter wereld). Of hoe verschillende generaties hun boodschappen doen (naar de supermarkt, de SRV-wagen, Hello Fresh en Flink die binnen een paar minuten jouw boodschappen aflevert).

Generatie Z is de eerste generatie die géén offline tijdperk kent, en dat zie je dus terug in allerlei dagelijkse dingen zoals het doen van boodschappen. De jongeren zijn bovendien erg kundig in het gebruik van mobiele applicaties. Met één knop is alle informatie vindbaar. Social media wordt gebruikt als zoekmachine. Generatie Z heeft overal direct toegang tot alles wat er in de wereld gebeurd. En die grote hoeveelheid aan informatie heeft ook een keerzijde: veel jongeren krijgen daardoor te maken met keuzestress.

Jongeren met keuzestress helpen

En die keuzestress zie je ook terug bij het uitstippelen van hun loopbaan: welke studie moet je kiezen? En welk beroep past bij je? De keuzemogelijkheden zijn eindeloos tegenwoordig, dat maakt het voor jongeren niet makkelijker. Dit wordt ook herkend bij de loopbaanadviseurs in de zaal: “Veel jongeren zijn op zoek naar de ultieme baan. Maar tegelijkertijd zijn jongeren ook heel erg bang om de verkeerde keuze te maken”, merkt een loopbaanadviseur op.

Deze ‘grenzeloze’ generatie ziet online alles wat mogelijk is. Social media wordt niet alleen gebruikt om jezelf te profileren, maar ook als zoekmachine om bepaalde keuzes te kunnen maken. En als je op social media ergens interesse in hebt getoond, zorgt het algoritme ervoor dat je dit ook constant terugziet in je feed. Ook daardoor word je beïnvloed. “Bovendien zijn er in Nederland veel te veel verschillende opleidingen”, vindt Soerin. “Dit zorgt voor een overload aan informatie, waardoor de focus bij jonge mensen weg is. Jongeren hebben juist behoefte aan overzicht, ze willen graag stap voor stap meegenomen in belangrijke keuzes in hun leven.”

Soerin geeft daarom als tip om jongeren niet meteen een brancherichting in te duwen, maar om hen veel meer te helpen bij het proces om tot een keuze te komen. “Breng het proces in kaart. Bijvoorbeeld: 6 stappen om jou naar een leuke baan te helpen. En maak die stappen dan ook visueel. Vervolgens neem je jongeren het gehele proces mee. Benoem dus ook dat je nu bijvoorbeeld bij stap 2 bent aangekomen. Hou het klein en overzichtelijk, daar help je die jongere uiteindelijk mee”, legt Soerin uit.

Fygitaal

Hoewel Generatie Z dan wel geen offline tijdperk kent, is het een misvatting dat zij de voorkeur hebben om alles digitaal te doen. “Deze generatie is niet digitaal, maar fygitaal”, geeft Soerin aan. “Dat wil zeggen: digitaal én fysiek. Dat zie je bijvoorbeeld terug in de manier van aankopen doen. Jongeren doen eerst online research naar een product, en gaan dan een fysieke winkel om het product daadwerkelijk te kopen. Dit zie je ook terug bij spelletjes doen. Echt niet iedere jongere houdt van gamen, bordspelletjes zijn ook erg in trek. En een fysiek product als een boek wordt ook nog steeds erg gewaardeerd door jongeren.”

Meebewegen met jongeren

Verder geeft Soerin mee dat het belangrijk is om met jongeren mee te bewegen. Vind een jongere het lastig om vroeg in de ochtend te starten met werken? Begin dan bijvoorbeeld eens met een later starttijdstip. Die zou je de later steeds wat kunnen vervroegen, zodat het allemaal wat makkelijker is voor een jongeren. Al hoef je volgens Soerin ook weer niet altijd mee te bewegen met jongeren, er zijn ook grenzen. Maar wat verder naar de jongere toe bewegen kan al veel helpen.

Generatieverschillen

Wanneer je met jongeren werkt, heb je daarnaast ook vaak te maken met generatieverschillen. De definitie van persoonlijk contact verandert bijvoorbeeld. Een jongere zal niet zo snel bellen, zij hebben andere middelen en manieren van communiceren. De jonge generatie communiceert veelal via Snapchat, of stuurt even snel een appje. Bellen doen ze dan weer veel minder.

Goed om daar bewust van te zijn en daarin mee te denken. Als loopbaanadviseur kun je bijvoorbeeld tools zoals ChatGPT gebruiken om de jongeren te helpen. Dat soort dingen spreekt een jongere ook aan. “Maar”, geeft Soerin aan: “Ken je plek als professional”. Wat namelijk niet werkt: de jongeren proberen aan te spreken in hun eigen taal. Daarmee maak je jezelf eerder belachelijk dan dat je dichterbij die jongere komt. Soerin laat hierin een mooi voorbeeld zien van een gemeente, die met straattaal jongeren probeert te bereiken, maar daarin de plank nogal misslaat…

Laat jongeren meedenken

Hoe je jongeren dan wél goed kunt bereiken? Als laatste tip geeft Soerin de zaal mee om jongeren mee te laten denken over het bereiken van andere jongeren. Wil je als werkgever meer jongeren bereiken? Vraag de jonge mensen in je bedrijf om mee te denken.